ارزیابی کمیت، کیفیت و تحولات مواد آلی موجود در سازند گورپی در ناحیه لرستان

      الهه زارعی، دانشجوی دکتری دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران *   ابراهیم قاسمی‌نژاد، استاد دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران     چکیده   جهت ارزیابی مواد آلی سازند گورپی در ناحیه لرستان ، دو برش از این سازند با روندی عمود بر حوضه زاگرس در جهت شمال شرق (برش فرهادآباد) به جنوب غرب(برش کاور) انتخاب شد و مورد ارزیابی ژئوشیمیایی و پالینولوژیکی قرار گرفت. بر مبنای مطالعات صورت گرفته میانگین میزان مواد آلی در هر دو برش سازند گورپی بسیار پایین (0.1 TOC: ) به دست آمد که جهت بررسی علت آن از نمودارهای نسبت پریدینیوئید به گونیالاکوئید (P/G) ، درصد کربنات (Calcite equivalent percentages) در مقابل کربن آلی (TOC) و Pr/nC17 در مقابل Ph/nC18 و نمودار Pr/Ph در مقابل Pr+Ph/nC17+nC18 و نمودار سولفور (Sulfur) در مقابل کربن آلی (TOC) استفاده شد. مقایسه این نمودارها نشان می‌دهند برش‌های مورد مطالعه عمدتاً دریایی بوده که گاه امکان ورود مواد خشکی به آن وجود داشته است. مقایسه شرایط محیطی در دو برش چینه‌شناسی نشان می‌دهد که برش کاور در محیط عمیق‌تر و احیایی‌تری نسبت به برش فرهادآباد قرار دارد و از نظر شرایط تولید مواد آلی روند یکنواخت‌تری را نشان می‌دهد و برش فرهادآباد در شمال شرق برش کاور در یک محیط کم عمق‌تر و در محیطی که امکان ورود مواد خشکی فراهم بوده رسوب‌گذاری کرده است.نکته قابل توجهی که در هر دو برش سازند گورپی قابل مشاهده می‌شود، اینتروال کوچکی بین دو عضو لوفا و امام حسن است که با افزایش ناگهانی میزان مواد آلی TOC همراه است. این افزایش همراه با افزایش آلکان‌های نرمال بلند و نسبت پایینی از نسبت nC17/nC27 و افزایش قابل ملاحظه‌ای از سیست داینوسیست‌های پریدینیوئید به گونیالاکوئید (P/G) و فراوانی فسفات و گلوکونیت در نمونه‌های مقطع نازک است که نشان‌دهنده افزایش تولید به همراه شرایط احیایی در ابتدای ماستریشتین است . از نظر توان هیدروکربن‌زایی هر دو برش مورد مطالعه به صورت ضعیفی توان تولید گاز را دارند. مطالعه بلوغ حرارتی ( Tmax و VR ) نشان‌دهنده بلوغ ضعیفی از رسوبات گورپی ( ابتدای پنجره نفتی) است.